روغن گیربکس و واسکازین چه تفاوتی باهم دارند؟
اگر صاحب خودرو باشید یا به تعمیر و نگهداری آن علاقه مند باشید، احتمالاً نام روغن گیربکس و روغن واسکازین را زیاد شنیدید. این دو مایع حیاتی نقش مهمی در سلامت سیستم انتقال قدرت دارند، اما با یکدیگر تفاوت‌هایی دارند که دانستن آن‌ها برای نگهداری درست خودرو ضروری است. در این مقاله قصد داریم به بررسی دقیق فرق بین روغن گیربکس و واسکازین بپردازیم، کاربرد هرکدام را توضیح دهیم، نحوه تشخیص، زمان تعویض و حتی نحوه انتخاب روغن مناسب را به زبان ساده بیان کنیم.
روغن گیربکس و واسکازین چیست و چه وظایفی دارند؟
روغن گیربکس، مخصوص جعبه دنده خودرو طراحی شده و وظیفه اصلی آن روان کاری چرخ دنده‌ها، جلوگیری از اصطکاک و خنک کردن سیستم گیربکس است. این روغن در دو نوع اتوماتیک (ATF) و دستی (MTF) موجود است. عملکرد صحیح گیربکس، به کیفیت و مقدار مناسب این روغن وابسته است و اگر روغن کیفیت خود را از دست دهد، عملکرد تعویض دنده‌ها دچار مشکل می‌شود.
واژه "واسكازين" در واقع شکل عامیانه روغن دنده یا روغن دیفرانسیل است. واسکازین روغنی با ویسکوزیته بالا است که در دیفرانسیل، جعبه فرمان یا جعبه دنده برخی خودروهای قدیمی استفاده می‌شود. این روغن معمولاً در فشار بالا و دمای پایین عملکرد مناسبی دارد و بیشتر در سیستم‌هایی کاربرد دارد که با چرخ دنده‌های مارپیچی یا هیپوئیدی سر و کار دارند.
نقش این روغن‌ها در کاهش استهلاک سیستم انتقال قدرت
هم روغن گیربکس و هم واسکازین به عنوان محافظ سیستم‌های حساس انتقال قدرت عمل می‌کنند. اگر کیفیت این روغن‌ها پایین باشد یا به‌موقع تعویض نشوند موجب سایش چرخ دنده‌ها، افزایش دما و کاهش کارایی خواهد شد. استفاده از روغن مناسب باعث می‌شود اجزای گیربکس و دیفرانسیل عمر طولانی‌تری داشته باشند و هزینه تعمیرات کاهش یابد.
تفاوت اصلی بین روغن گیربکس و روغن واسکازین چیست؟
تفاوت اصلی در محل استفاده، ویسکوزیته، ترکیبات و عملکرد حرارتی آن‌ها است. روغن گیربکس اغلب سبک‌تر و با مواد افزودنی ویژه برای کاهش اصطکاک بین چرخ دنده‌ها طراحی شده، در حالی که واسکازین غلیظ‌تر بوده و مقاومت بیشتری در برابر فشارهای بالا دارد. روغن گیربکس در جعبه دنده استفاده می‌شود ولی واسکازین مخصوص دیفرانسیل یا انتقال قدرت سنگین‌تر است.
در چه خودروهایی از روغن گیربکس استفاده می‌شود و در چه خودروهایی از واسکازین؟
در خودروهای مدرن، به ویژه با گیربکس اتومات، از روغن گیربکس مخصوص ATF استفاده می‌شود. اما در برخی خودروهای دنده دستی، به‌ویژه مدل‌های قدیمی یا خودروهای با دیفرانسیل، ممکن است همچنان از واسکازین استفاده شود. به طور کلی روغن گیربکس برای دنده‌ها و واسکازین برای دیفرانسیل به کار می‌رود.
آیا می‌توان روغن گیربکس را به‌جای واسکازین استفاده کرد؟
هر روغنی برای عملکرد خاصی طراحی شده و استفاده نادرست می‌تواند منجر به آسیب جدی به قطعات خودرو شود در نتیجه نمی‌توان از این دو روغن به عنوان جایگزین هم استفاده کرد. ویسکوزیته، افزودنی‌ها و پایداری حرارتی این دو روغن با یکدیگر متفاوت است. استفاده از روغن گیربکس به جای واسکازین، ممکن است در فشار بالا باعث کاهش عملکرد روان کاری و فرسودگی سریع قطعات شود.
علائم تمام شدن یا افت کیفیت روغن گیربکس و واسکازین
از جمله علائم کاهش کیفیت روغن گیربکس می‌توان به دیر یا سخت تعویض شدن دنده‌ها، صدای غیرعادی از گیربکس و افزایش دمای جعبه دنده اشاره کرد. در مورد واسکازین، صداهای ناهنجار از دیفرانسیل، لرزش خودرو هنگام حرکت یا نشتی روغن از کارتل دیفرانسیل نشانه‌هایی هستند که باید جدی گرفته شوند.
زمان مناسب برای تعویض هرکدام چقدر است؟
زمان تعویض روغن گیربکس بستگی به نوع خودرو و نوع گیربکس دارد، اما معمولاً بین 40 تا 60 هزار کیلومتر توصیه می‌شود. واسکازین هم باید هر 60 تا 80 هزار کیلومتر تعویض شود. همیشه مراجعه به دفترچه راهنمای خودرو و مشورت با مکانیک معتبر توصیه می‌شود.
چگونه روغن مناسب گیربکس یا دیفرانسیل را انتخاب کنیم؟
مهم‌ترین نکته در انتخاب روغن، استاندارد و گرید مناسب توصیه شده توسط سازنده خودرو است. در بازار ایران برندهایی مانند توتال، کاسترول، بهران و شل محصولات مناسبی عرضه می‌کنند. همچنین دقت کنید که تفاوت بین روغن‌های دستی، اتومات و روغن‌های دیفرانسیل را به‌درستی درک کنید.
بهترین برندهای روغن گیربکس و واسکازین در بازار ایران
در بازار ایران برندهایی مانند بهران، توتال، کاسترول، الف و ایرانول محصولات متنوعی برای گیربکس و دیفرانسیل ارائه می‌دهند. هنگام خرید، به گرید SAE، استاندارد API و تطابق آن با خودرو توجه کنید. همچنین از خرید محصولات بدون اصالت و برندهای متفرقه خودداری کنید، چون می‌تواند خسارت‌های زیادی به خودروی شما وارد کند.
مقایسه گرانروی (ویسکوزیته) روغن گیربکس و واسکازین
روغن گیربکس دارای ویسکوزیته پایین‌تری است و در دمای پایین نیز روان است تا انتقال قدرت به نرمی انجام شود. اما واسکازین غلیظ‌تر بوده و برای تحمل فشارهای بالا در دیفرانسیل طراحی شده است. معمولاً واسکازین‌ها دارای گریدهایی مثل 85W-90 یا 140 هستند، در حالی که روغن گیربکس دستی یا اتومات گریدهای پایین‌تری مثل 75W-80 یا ATF دارند.
نرم افزار تعویض روغنی کارلایت، به شما به عنوان صاحب یک اتوسرویس، کمک می‌کند تا به صورت دقیق، هوشمندانه و بروز، مشتریان خود را مدیریت کنید و با یادآوری و تنظیم زمان درست تعویض روغن، جلوی هزینه ها و خرابی های سنگین را بگیرید.
برای مشاوره رایگان با شماره 09939092103 تماس حاصل نمایید